پست آموزشی؛ "هایکو"2
در هایکو یا مستقیماً به فصل اشاره می‌شود یا به نشانه فصلی. کی‌گُو یا فصل‌واژه شامل پنج گروه بهاری، تابستانی، پاییزی، زمستانی و روز نوی است. البته نشانه‌های سال نو (正月, shōgatsu) به دلیل قرار گرفتن سال نوی مسیحی در زمستان، جزو زمستان طبقه‌بندی می‌شوند. این کی‌گُو در ژاپن تازگی دارد. پیش از آن که ژاپن در سال ۱۸۷۳ میلادی تقویم گریگوری را جایگزین گاه‌شماری سنتی خود کند، سال نو در این کشور با بهار آغاز می‌شد. چند مثال از نشانه‌های فصلی:
بهارواژه: شکوفه گیلاس (Sakura)، کوکو یا فاخته، گل کاملیا (tsubaki)، قورباغه (Kaeru,kawazu)تابستان‌واژه: کرم شب‌تاب (Hotaru)، قورباغه باران (Amagaeru)
پاییزواژه: خرمالو (Kaki)، سرمای شب (Yosamu)
زمستان‌واژه: برف (Yuki)
روز نو واژه: پایان سال
"کیره‌جی"
در هایکوهای ژاپنی، کیره‌جی یا برش‌واژه‌ها به طور معمول در انتهای یکی از سه‌پاره‌های شعر نمایان می‌شود و نقش وقفه و سکوت را ایفا می‌کند.
گفته می‌شود که برش‌واژه‌ها از شعر حمایت ساختاری به عمل می‌آورند. بسته به کلمه‌ای که به عنوان برش‌واژه استفاده می‌شود و مکان آن در شعر، رشته افکار برای لحظه‌ای قطع شده و بین عبارت رفته و عبارت نیامده هم‌سنگی ایجاد می‌شود. شاید هم پایان باوقاری به شعر می‌دهد و احساس خاتمه‌یافتگی را تشدید می‌کند.
هایکوی مدرن
در هایکوی مدرن، الزامی به رعایت قواهد هایکوهای سنتی نمی‌باشد، اما آنچه که بر سر آن اتفاق نظر بیشتری وجود دارد این است که:
*- هایکو پاره شعریست کوتاه؛ در دنیای مدرن، رغبت مخاطب برای خواندن و نوشتن اشعار بلند از میان رفته است .
*- نگاه بی‌واسطه به طبیعت در هایکو موج می‌زند، به کار بردن فصل واژه‌ها و فاکتورهای اقلیمی ِ خاص هر منطقه از جمله اشتراکات اکثر هایکوها می‌باشد .
*- هایکو نوعی روایت داستانی نمی‌باشد که آغازی و پایانی داشته باشد و در واقع در این گونه ادبی، شاعران به دنبال نتیجه گیری یا پند و توصیه ویژه‌ای نیستند.
کتب فارسی با موضوع هایکو
هایکو از آغاز تا امروز/برگردان احمد شاملو/نشر چشمه/۱۳۸۴
صد هایکوی مشهور/دانیل سی بیوکانن/برگردان ع.پاشایی/۱۳۶۹
تعدادی هایکو در کتاب آوای جهیدن غوک/برگردان زویا پیرزاد/۱۳۷۱
هایکو در چهار فصل/مهوش شاهق و شهلا سهیل/۱۳۷۳
زنبور بر کف دست بودای خندان/ مجموعه هایکوهای مدرن، ترجمه از ژاپنی قدرت‌الله ذاکری/نشر مروارید/۱۳۸۶
یک پنجشنبه بی تو / هایکو /رضاآشفته/ نشر آوای کلار / ۱۳۸
